Yoga is het tegengif voor ons brein, dat van huis uit gewend is om in worst case scenario’s te denken.
Het is handig dat we zo’n goedwerkend brein hebben, dat verbanden legt en analyseert, maar we moeten het wel temmen. Zeker wanneer er zoveel shit in je leven is gebeurd dat je brein denkt het gelijk aan zijn kant te hebben: ‘Het kan ook écht mis gaan, dat is bewezen toch?’ Ik zie het mijn brein prevelen, zelfingenomen en wijsneuzig. En zo terrein winnen. Want ik handel naar die bangmakerij. En voor je het weet, hebben je gedachten het overgenomen en ga je dingen vermijden of uitstellen door een angst die alleen maar in je hoofd bestaat. Maar die (heel vaak) niet echt is. En voor je het weet geloof je alles wat je denkt.
En dan merk je ook hoe snel je lichaam daarin mee gaat. Je brein hoeft maar iets naars te denken en je hartslag verhoogt, je spieren verkrampen en je buikpijn speelt op. Je ademhaling wordt sneller en daarmee bevestig je alleen maar aan de rest van je lichaam dat er ook echt iets naars staat te gebeuren. En dat alle zeilen moeten worden bijgezet. En voor je het weet sta je dag en nacht voor niks in die gestresste vecht- of vluchtstand.
Waarom helpt yoga? Omdat yoga focust op lichaam en adem. Je voedt daarmee de twee polen die tegenwicht bieden aan het doemdenkbrein. Door yoga te beoefenen, maak je beide sterker en op een dag voel je, wéét je, dat je altijd daar (bij je lichaam en je adem) terecht kunt als je brein weer eens te negatief doet en je zonder pardon bestookt met doemscenario’s.
Maar hoe? Ga uit van het cliché dat wat je aandacht geeft, groeit. Focus dus vaker op je lichaam en laat die gedachten gaan, zonder ze aandacht te geven. Die gedachten zijn net losgeslagen, schreeuwende kinderen. Laat ze razen terwijl je zelf achter een glazen wand -zoals in Bloemendaal op een winderige middag- in de zon een modetijdschrift leest. De schreeuwende kinderen zijn er nog steeds op de achtergrond -je hoort ze als je je best doet -maar je geeft ze geen aandacht. De focus ligt nu even elders. Vertaald naar de yoga: de focus ligt op al die sensaties die je ervaart in je lichaam tijdens het beoefenen van de asana’s.
Geef ook je ademhaling aandacht. Hoe adem je als je keihard rent om op tijd te zijn voor die laatste trein/belangrijke afspraak/… vul maar in? Juist, door je mond, kort, snel en oppervlakkig.
Dus houd je zenuwstelsel voor de gek en adem alsof alles goed is, ook al roept je brein allerlei ellendigs. Adem rustig en diep in en uit door je neus. Zo’n rustige, lange, diepe neusademhaling is volledig afwezig als je in een gestresste flight- of fightmodus staat.
In veel gevallen gaan andere delen van je lichaam mee met een rustige adem: je hartslag vertraagt, je buik wordt rustig, je spieren ontspannen. Je activeert – simpel gezegd- je parasympatisch zenuwstelsel, dat er is om je lichaam te laten herstellen na stress. En als je lichaam rustig is, wil je brein ook nog wel eens volgen en inbinden.
Grappig en frustrerend dat lichaam en geest het vaak niet eens zijn. En dat je ondanks goede voornemens toch soms wordt meegesleept door wat je brein wil.
Dat werd mij duidelijk op de mat. Een bijzondere -want strenge, doch liefdevolle plus zeer ervaren – Astangadocent vroeg me eens, toen ik bang was om de hoofdstand (Sirsasana) te doen: ‘Heb je last van je nek dan, dat je dit niet durft?’ ‘Nee’ antwoordde ik, ‘maar het idee dat ik achterom klap en dan..’ Ze liet me niet uitpraten. ‘Aha’, zei ze kordaat, ‘dus het zit alleen maar in je hoofd. Mooi.’ En ze begon uit te leggen hoe ik me moest voorbereiden op de houding. Terwijl ik in de uitgangspositie ging staan, bracht ze m’n benen de lucht in. Ik stond, angstig en wankel – gelukkig bleef ze m’n benen vasthouden.
Inmiddels kan ik Sirsasana half, met m’n benen gebogen, maar wel al zonder veilige muur of docent om op terug te vallen. Benen gestrekt omhoog vind ik nog steeds eng, maar wie weet hoe dat straks is, na bijna een maand practice in Goa. Misschien kan ik dan niet alleen rationeel, maar ook via mijn lichaam ervaren dat: ‘Fear is a liar‘. In de meeste gevallen althans, denk ik er voor de zekerheid maar bij.
